39. Een karakteristieke houding

De filosofie of wijsbegeerte is de oudste theoretische discipline (5e eeuw voor Christus) die verlangt en streeft naar kennis en wijsheid. Zo luidt de eerste Wikipedia-zin onder het kopje ‘Filosofie’, en het is zo’n soort zin die mij doet glimlachen: godzijdank heb ik nooit filosofie gestudeerd! Kennis heb ik, van bepaalde dingen (fonts, opmaak, schaken, getallen), al kan er altijd nog wel kennis bij. En wijsheid, tja, zit u daar nou op te wachten? Een mens die thuis is in Aristoteles, Spinoza en Heidegger loopt net zo makkelijk onder de tram als een mens die daar niet in thuis is. Makkelijker zelfs, vrees ik.
Hoeveel invloed heeft de filosofie gehad, hoeveel impact heeft welke filosofische gedachtengang dan ook gehad op uw en mijn leven? Ik meen dat de filosofie geen nut heeft en, net als de theologie en de ethiek, van het rooster van onze universiteiten kan worden geschrapt. Er verandert niets in de Nederlandse samenleving als je die vakken schrapt. Die samenleving wordt er niet ‘armer’ van. Dit in tegenstelling tot het onderzoek naar kanker of naar kernenergie.
Laat ons praktisch blijven en laat ons eens praten over ‘een karakteristieke houding’. Ik ga daar geen definitie van geven, dat zou het eerste zijn dat een filosoof zou doen. Een definitie is niet nodig, u weet wel wat die woorden betekenen.
Neemt u eens een voor u karakteristieke houding aan. Da’s nog moeilijk, niet? Dat komt doordat u niet weet wat uw karakter is. Ik weet ook niet wat mijn karakter is. Ik geloof dat dat gepraat over karakters niet veel zin heeft, al was het maar omdat een mens verandert in de loop der jaren.
Als u, wat ik niet hoop, een Parkinson-patiënt bent, maakt u het karakteristieke gebaar dat centen tellen genoemd wordt. Dat weer wel.
Maar er zijn geen houdingen die speciaal worden aangenomen door gasfitters, notarissen, boekhouders, ethologen, speleologen, noem maar op. Bovendien: notaris of speleoloog ben je maar acht uur van de dag. De rest van de tijd doe je iets anders.
Karakteristieke houdingen komen in dit leven alleen voor bij planten, sommige dieren en onder de mensen: bij zeer zieken en bij idioten.