42. Vertel dit in uw eigen woorden

Nederlanders zijn goed in het maken van korte verhaaltjes. Columns. Denk aan Gerrit Komrij, Karel van het Reve, Piet Grijs, Rudy Kousbroek, Gerrit Krol, Tamar, Kronkel. Hun korte stukken zijn veel beter dan de langere stukken (de romans) van Harry Mulisch, Gerard Reve of W.F. Hermans. De beste stukken van die laatste drie zijn ook hun korte verhalen.
Internationaal is dat ook zo. Wat zijn de beste boeken van de laatste vijftig jaar? 1. La vie mode d’emploi van Georges Perec (een roman in de vorm van een verzameling korte verhaaltjes, die je ook best los van elkaar kunt lezen); 2. Gapende hoogten van Aleksandr Zinovjev (idem dito); 3. The complete short stories van T.C. Boyle; en 4. American psycho van Bret Easton Ellis. Alleen dat laatste boek is een echte roman, een zeer goede roman. Een goede roman was ook In cold blood van Truman Capote.
Maar ‘het boek dat alle andere boeken overbodig maakt’ (zoals Reve zei) zit er niet bij. Amerikanen, of laat ons eerlijk blijven, Amerikaanse recensenten zijn de afgelopen vijftig jaar nogal op zoek geweest naar the great American novel. Ik herinner me recensies van boeken van Tom Wolfe en Joseph Heller, waarin gezegd werd dat ze er wel of net niet in geslaagd waren zo’n roman te schrijven.
In zo’n cultuur is het schrijven van een acceptabele roman natuurlijk moeilijk. Geen wonder dan ook dat je aan Amerikaanse universiteiten cursussen creative writing hebt. Daar kun je les krijgen in het schrijven van lètteretje (klemtoon op de eerste lettergreep), want een journalist hoeft bijvoorbeeld helemaal niet creatief te zijn. Ik geloof dat ze redeneren dat een journalist de dingen ziet en ze dan opschrijft.
Die cursus heeft nog niet één behoorlijke schrijver opgeleverd in al die jaren, zoals ook de schrijverscursussen in Nederland niet één talent hebben gebracht. Dat is ook wel logisch. Schrijver word je niet, schrijver ben je. Je komt van de straat en je schrijft een boek, zo gaat het, en in Nederland kun je dus het beste maar korte verhalen schrijven. Een roman, dat lukt toch niet.