113. Tzatziki

Croquet is kroket geworden, maar yoghurt is niet joggert geworden. Hoe komt dat? Waarom blijven we het woord yoghurt zo spellen?
Ik heb daar een theorie over, die ik u zo ga uitleggen. Eerst vertel ik u hoe het in mijn geval zo is gekomen. Toen ik mijn eerste woorden leerde schrijven (ik was vijf jaar en een beetje voorlijk), zei mijn moeder mij al dat het woord yoghurt een apart woord was. Het kwam uit het Turks, zei ze, het was het enige woord uit het Turks in de Nederlandse taal. Andere mooie woorden, zoals loempia, kwamen niet uit het Turks, maar uit het Maleis. Ze voegde er nog enige historische details aan toe, die ik vergeten ben.
Mijn theorie. In de maand mei van het jaar 1871 arriveerde de Turkse familie Cacik (de c’s als tz uit te spreken) in Nederland. Zij vestigden zich eerst in het vredige Borculo, een mooi plaatsje in de Gelderse Achterhoek. Twee jaar later al was de familie verhuisd naar het Lange Voorhout te Den Haag, waar nu nog steeds op nummer 29 een bordje op de voorgevel hangt waarop ‘Cacik Yoghurt!’ staat.
De familie kwam uit de Turkse yoghurtcultuur, had geleerd dat wij Nederlanders, hoeveel wij veel melk produceerden, met die melk eigenlijk niets deden. Daar wisten zij wel iets op: yoghurt!
‘Die joggert is veelste zuur!’ reageerden de Hollanders in het begin.
‘Wat ies te zuur? Oenzin!’ zei de familie. ‘Noem het dan yoghurt, zo noemen wij het al eeuwenlang.’
Dit was het begin van de yoghurt in Nederland. Er wordt nog steeds op toegezien dat het woord correct gespeld wordt op de flessen en de kartons door een bestuurslid van de Melkunie, een kleinzoon van de familie Cacik die zo succesvol heeft geopereerd in Nederland.